Sự kiện quy tụ đông đảo chuyên gia, nhà quản lý, đại diện doanh nghiệp, viện trường và các tổ chức khởi nghiệp, được xem là bước chuẩn bị quan trọng nhằm hoàn thiện một đề án chiến lược đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á, hướng tới Top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu và Top 3 ASEAN về Chỉ số Đổi mới sáng tạo (GII) vào năm 2030.
Toàn cảnh Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Trọng Tuyên - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Tinh thần của đề án là lấy doanh nghiệp làm trung tâm, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo và thúc đẩy hợp tác công - tư, triển khai cơ chế thử nghiệm sandbox và đầu tư mạo hiểm để hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở”.
Ông Trần Trọng Tuyên phát biểu khai mạc tại Hội thảo
Ông cho biết, việc xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế không dừng ở một thực thể vật lý, mà là chiến lược hình thành một hệ sinh thái liên kết toàn diện, kết nối giữa nhà nước - viện trường - doanh nghiệp - quỹ đầu tư. Mục tiêu xa hơn là giúp Việt Nam khẳng định vị thế là điểm đến của công nghệ, nhân tài và dòng vốn sáng tạo trong khu vực.
Ông Trần Ninh Đông - Quyền Trưởng phòng Phòng Quản lý Sở hữu trí tuệ và Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh, giới thiệu dự thảo Đề án do Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh chủ trì được xây dựng trên nền bốn mô hình trung tâm định hướng: (1) Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh - hạt nhân tri thức và nghiên cứu chuyên sâu; (2) Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh - trung tâm thử nghiệm và chuyển giao công nghệ; (3) Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh (SIHUB) - đầu mối điều phối chính sách, kết nối quốc tế; và (4) Mô hình doanh nghiệp đầu tư (PPP) - huy động nguồn lực xã hội, thúc đẩy thương mại hóa.
Ông Trần Ninh Đông giới thiệu về Đề án
Tuy nhiên, nhiều đại biểu tại Hội thảo đã đề xuất điều chỉnh mô hình hoạt động, trong đó có ông Nguyễn Ngọc Thanh Chung - Phó Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh, cho rằng bốn mô hình này nên chuyển sang mô hình mạng lưới liên kết thống nhất, trong đó SIHUB đóng vai trò “trung tâm điều phối” kết nối các nguồn lực.
“Sự kiên kết chặt chẽ là yếu tố then chốt để củng cố và gia tăng năng lực cạnh tranh của hệ sinh thái. Cần một đầu mối như SIHUB để phát huy sức mạnh tổng hợp của các trường, doanh nghiệp và viện nghiên cứu,” ông Chung nhận định.
Ông Nguyễn Ngọc Thanh Chung - góp ý cho Dự thảo Đề án
Đồng quan điểm, TS. Trần Thị Ngọc Lan - nguyên giảng viên trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của SHIUB trong việc kết nối, đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường. Bà kiến nghị “SIHUB cần có đội ngũ chuyên gia chuyên ngành để đánh giá, định hướng sản phẩm từ nghiên cứu đến thương mại hóa, với phương án đầu tư gắn liền với trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội”.
TS. Trần Thị Ngọc Lan chia sẻ kiến nghị
Để tối ưu hoá hệ sinh thái, các đại biểu đề xuất xây dựng bản đồ khởi nghiệp TP. Hồ Chí Minh, một nền tảng số nhằm tăng cường sự phối hợp đồng bộ và kết nối nguồn lực giữa startup, nhà đầu tư và tổ chức hỗ trợ.
Các chuyên gia đồng loạt nhấn mạnh vai trò của Nhà nước kiến tạo - vừa là người tạo hành lang pháp lý, vừa là đối tác thúc đẩy đổi mới.
Tại Hội thảo, các doanh nghiệp đã góp ý thẳng thắn về sự cần thiết phải cải thiện các thủ tục hành chính liên quan đến thuế, hải quan hay phê duyệt dự án. Việc khẩn thương tối ưu hoá quy trình này tăng tốc độ triển khai dự án và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu cho cộng đồng khởi nghiệp. Theo đó, các chuyên gia đề xuất áp dụng ngay các giải pháp mang tính đột phá và chuẩn mực quốc tế như: thí điểm cơ chế sandbox, đơn giản hoá thủ tục visa cho chuyên gia nước ngoài và tăng cường hiệu quả xử lý hành chính theo chuẩn quốc tế.
Song song đó, Hội thảo cũng đề xuất thành lập tổ công tác liên ngành, gồm: Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài chính, Cục Thuế và các đơn vị liên quan, để xử lý nhanh các vướng mắc chính sách và đẩy nhanh quá trình triển khai.
Ông Nguyễn Thiện Sơn - Trưởng phòng Nghiên cứu & Đầu tư, Stelixx Innovation Studio, đề xuất cơ chế thu hút chuyên gia
Một trong những nội dung được quan tâm nhất là cơ chế quản trị trung tâm đổi mới sáng tạo. Các chuyên gia đề xuất cần có đội ngũ điều hành đa thành phần, với sự tham gia của chuyên gia tư nhân, Việt kiều và chuyên gia quốc tế. Đề án cần cơ chế linh hoạt để thuê chuyên gia điều hành theo chuẩn thị trường và xác định ngân sách vận hành bền vững trong trung và dài hạn.
Các chuyên gia thống nhất rằng, phạm vi của Đề án cần được định vị như “cửa ngõ khu vực” – không giới hạn trong địa bàn TP. Hồ Chí Minh, mà là nơi đón startup quốc tế vào Việt Nam và giúp startup Việt vươn ra thế giới.
Ông Cao Xuân Thắng đề xuất áp dụng mô hình “Ba tầng và Một mạng lưới”
Ông Cao Xuân Thắng - Tham tán thương mại Việt Nam tại Singapore, gợi ý TP. Hồ Chí Minh nên sớm ban hành bộ khung đề án theo chuẩn quốc tế, xây dựng Hội đồng Điều phối Đổi mới sáng tạo TP.HCM độc lập, đồng thời phát triển mạng lưới hợp tác với các trung tâm hàng đầu thế giới như Block71 (Singapore), Station F (Pháp) và MaRS (Canada).
Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, sẽ tiếp thu toàn bộ các ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo Đề án, trình UBND Thành phố trong tháng 11/2025.
Trong thời gian tới, Sở sẽ tăng cường truyền thông về các cơ chế mới trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, đồng thời thúc đẩy các hoạt động kết nối quốc tế, nhằm từng bước xây dựng TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á - một hệ sinh thái năng động, liên kết và hội nhập toàn cầu.
BBT
